कृषि-खाद्य प्रणालीमा महिला सशक्तिकरण: खाद्य सुरक्षा र जलवायु सहनिर्माणका लागि एक मार्ग

नई दिल्लीको मुख्यधियमा, अक्टोबर ९ देखि १२, २०२३ मा विश्व नेताहरू र विशेषज्ञहरूले एकजुट हुन आएका छन्, वैश्विक किसानी तथा खाद्य प्रणालीमा महिला शासन र सशक्तिकरणलाई प्रोत्साहित गर्नुको लागि। यस कार्यक्रमले सिर्जना गरेको सन्देशले केवल प्रोत्साहनको आह्वान मात्रै होइन, विश्वलाई समष्टि रूपमा कृषि नेतृत्वलाईहरू कसरी देख्दछ भन्ने बारे धारासंबंधी आवश्यकता फेरि मिलाउने चिनारी स्वरूपवाणीको इच्छा प्रगट गर्छ।



अन्तर्राष्ट्रिय लिंग सम्मेलनको चयन शोभायामान थियो। यसका विचारकर्ताहरूले सुझाव गरेको विषयमा भारतले,समृद्ध खाद्य प्रणालिमा महिलाहरूको महत्वपूर्ण भूमिकामा नगरेको आदर्शतामा आधारित थियो। परिकल्पना 'शोधबाट परिणाम: समावेशी रेसिलिएन्ट कृषि तथा खाद्य प्रणालिमा' गरेको थियो, जुन आधुनिक जनाउँदो हुदै गएको थियो किसानी नेतृत्वमा महिलाहरूको भूमिका र उनीहरूलाई चुनौती दिईहरूलाई सर्वव्यापी पहुँच प्रदान गर्न मात्रै होइन, तर उत्पादनको संगठनशक्ति, खाद्य सुरक्षा र जलवायु प्रतिरोधीताका लागि आवश्यकता हो भन्ने थियो।



समयले नै पर्याप्तरूपमा छोटा खाद्य सुरक्षा र जलवायु केैले जोडी गर्रा व्‍यापार विषयक संगठनका सम्भावना अधिक उद्घाटन गरिएका छन्, र यसकी अवधारणाका लागि यो सम्मेलन पहुँचरहित र शैक्षिक ठेगाना हुँदै आएको थियो।



कसैले प्रश्न गर्नसक्नुहुन्छ, किन अहिले कृषिमा महिलामा नयाँ फोकस रहेको हो? यसप्रकारका क्षेत्रमा, विशेषतः दक्षिण एसियाद र अफ्रिकामा, महिलाहरू चौडाइयोग्य किसानीको मूल हुन्, तर उनीहरूको योगदान सचेत गरिएको, मूक गरिएको वा असाधारण थियो। यस संगठनले यो कथा परिवर्तन गर्नको नयाँ परिप्रेक्ष्य प्रदान गर्न समर्थन गरेको थियो।



बहुमुखी उपायहरूमध्ये धेरै अविभाज्य उपायहरूमा छानबिन गर्न गरिएका कुटुमबसहितको भूमिका, जस्तै फार्मर प्रोड्युसर संगठनहरूको भूमिका, खेती सवालमा स्त्रीहरूको पहुँचलाई बढाउने गरि कठिनाइहरूलाई कहाँि रक्षा गर्न सहायतामा आउन्छ। यसले महत्वपूर्ण संसाधन र बजारहरू सम्म पुग्ने गर्छ, त्यसले उनीहरूलाई निर्णय गर्ने आधार गर्छ र यसले सिद्धान्ती रूपमा नया रेवोल्युशनका आधार राख्छ: न्यायसँगत र रेसिलिएन्ट कृषि र खाद्य प्रणालीको निर्माणका लागि।



सम्मेलनलाई सम्पादन गर्दै, द्रौपदी मुर्मु राष्ट्रपति ने भनिन् कि खाद्यप्रणालिमा महिलालाई आदर्शमा नयाँ खोल भएको छ । वहीहल्नुस महिलाहरूले खाद्य प्रणाली व्यवस्था की किसानी पिरमिडको सब संघ माने गर्दछन, तर अभिमान यो भनेको हो कि तिनि लाई निर्णय छोड्ने अवसर दिएनन । 



राष्ट्रपति मुर्मुले बताएका गरेर, भारतले कानूनी र सरकारद्वारा निर्णय रहेका महिला शक्तिको बढ्दा मात्रै अवलोकन भयो ।



विश्वको गाडीमा B20 की कार्यक्रमले वृद्धि गरिएका लिंग समानता र महिला सशक्तिकरणको प्रतिष्ठितको संकेत गर्छ भनेर जनाइएको बिचारमा बोले भारतका G20 शेर्प अमिताभ कान्तले भनिन् कि बुद्धिमानी चाहिने छ।



सहायक महानिदेशक (मानव स्रोत विकास) रामिनी शर्माले बताएका थिए। उनले G20 नेताहरू द्वारा स्वीकृति गरिएको चर्चाहरूले गरे गर्दा, चार मुख्यताहरूका वरिपरी ध्यान दिएका छन्। उनका आवधारणाहरूमा मामिला मात्रै रहिरहेका स्ट्रेटेजिहरू होइनन्, तर आफूलाई उफेर गर्ने केही क्रान्तिहरू मात्र हुन्: खाद्य सुरक्षा र पोषणको लागि भारी निवेश, खेतीमा जलवायु-मितान्त्रित तरिकाहरूलाई अपदेश र प्रचार गर्ने आवश्यकता, क